پس از توقف عملیات رمضان در دشت های شرق بصره در برابر نیروی زرهی دشمن، انتخاب منطقه ای کوهستانی و محدودتر برای اجرای عملیات، لازمه حفظ ابتکار عمل نیروهای جمهوری اسلامی دانسته شد تا نقاط قوت خودی و ضعف دشمن در زمین های ناهموار، زمینه ساز تقویت تدریجی توانایی ها قرار گیرد.
علاوه بر این امر مهم، آزادسازی مناطق کوهستانی جبهه میانی از اشغال دشمن و تأمین مرزها در این منطقه نیز مطرح بود؛ ازاین رو عقب راندن دشمن از غرب شهر سومار و آزادسازی ارتفاعات مرزی آن، همچنین در صورت امکان پیشروی به سوی شهر مندلی عراق هدف عملیات مسلم بن عقیل قرار گرفت که با طراحی و فرماندهی مشترک ارتش و سپاه از تاریخ ۹/۷/ تا ۱۳/۷/۱۳۶۱ انجام شد.
در این عملیات با پیشروی نیروهای خودی که در مرحله اول با سرعتی شگفت آور و بعد به تدریج صورت گرفت و با مقاومت طولانی آنان در مقابل پاتک های عراق، منطقه آزادشده تثبیت گردید.
بدین ترتیب بیش از ۱۰۰ کیلومترمربع از خاک ایران آزاد و حدود ۳۰ کیلومترمربع از خاک عراق تصرف گردید و نیروهای خودی ضمن تأمین دشت سومار، بر تنگه های مرزی تسلط یافتند و شهر مندلی نیز در دید و تیررس آنان واقع شد. درنتیجه امکان پیشروی در عمق خاک دشمن فراهم گردید.

امدادهای غیبی در آستانه عملیات
در جبهه های نبرد گاهی اوقات، اتفاقاتی رخ می داد که به باور رزمندگان و فرماندهان جز کمک هابی الهی تفسیر دیگری از آن نمی شد.
در عملیات مسلم بن عقیل نیز وقایعی مانند ابری شدن و بارش ناگهانی باران را می توان در این زمره قرار داد که در ادامه به آن ها اشاره خواهد شد.
به تأخیر افتادن عملیات در عین داشتن مزایا، می توانست موجب بروز خطرات و آسیب هایی نیز بشود. تا زمان شروع عملیات، حدود ۲۰ گردان منتقل شدند.۷ گردان نیز قرار شد بعدها عازم منطقه شوند. بنابراین هواپیمای دشمن می توانست بیشتر نیروها را هدف قرار دهد.
ازآنجاکه خداوند باری تعالی در تمام شئون و امور، رزمندگان اسلام را همراهی می کرد، در این شرایط نیز امدادهای غیبی اش به کمک نیروهای خودی آمدند و آسمان صاف و بدون ابر منطقه پس از پنج ماه ابری شد. این اتفاق بر اساس صحبت های بومیان منطقه، در مهرماه، برای اولین بار رخ داد!
با توجه به عنایات خاص الهی در این روز (روز اول عملیات) هوا ابری و خنک بود و گردانها از لحاظ تدارکات مشکلی نداشتند. هوا کاملاً تاریک شد. رزمندگان با خاطری آسوده خود را به نقاط رهایی اولیه در تمام محورها رساندند.
فاصله میان نقطه رهایی تا نقطه رهایی ثانویه در بیشتر محورها، از دشت صاف و همواری تشکیل شده بود. حرکت نیروها زیر نور مهتاب توجه نیروهای دشمن را جلب می کرد و باعث لو رفتن عملیات و راه های نفوذی می شد. در این هنگام، باران شروع به باریدن کرد که هم از خستگی و تشنگی و غلبه احساس خواب آلودگی بر رزمندگان جلوگیری کرد؛ هم اینکه دیده بانهای دشمن مجبور شدند به سنگرها بروند.
در زمان رهاشدن نیروهای خودی شرایطی در منطقه ایجاد شد. بعدازظهر قبل از شروع عملیات با توجه به وجود ابری که از روز قبل در آسمان بود، هوا طوفانی شد و باد تندی شروع به وزیدن کرد. وزیدن باد باعث شد گردوغبار غلیظی در سطح منطقه پخش شود و همچون پرده ای ضخیم مانع دید دشمن در سراسر منطقه شود. در این شرایط نیروها در محل های مشخص شده مستقر شدند. پس از پایان باد و طوفان، هوا کم کم تاریک شد. با تاریکی هوا و صاف شدن تدریجی آسمان، رزمندگان باید خود را به نقاط رهایی اولیه می رساندند.
فاصله میان محل استقرار و نقطه رهایی اولیه در بیشتر محورها از کوه ها و شیارهای پرپیچ وخم تشکیل شده بود و احتمال گم کردن راه وجود داشت؛ بنابراین نیاز به نور و روشنایی بود چراکه تابش نور ماه کمک بسیاری به جبهه خودی می کرد.
میدان های مین شب های قبل پاک سازی شده بود. به دلیل آگاه نشدن دشمن، تخریبچی ها مین ها را در می آوردند، ماسوره و چاشنی را برمی داشتند و سپس مین ها را در جای اول می گذاشتند. به دلیل تعداد بسیار مین ها، چند رده پاک سازی نشده و مقداری سیم خاردار هم باقی مانده بود. در این شرایط نیروها نیاز به روشنایی داشتند تا بتوانند به مأموریت خود سرعت دهند.
عنایت خداوند دوباره به کمک رزمندگان آمد و با کنار رفتن ابری ضخیم از روی ماه، هوا مانند روز روشن شد. رزمندگان اسلام از این امداد الهی با عنوان بازی ماه در شب عملیات یاد می کردند.
سرلشکر عزیز جعفری درباره امدادهای خداوندی در شب عملیات مسلم بن عقیل چنین گفته است:
امدادهای غیبی خوشبختانه به اقرار همه برادرها خیلی زیاد بود. در این عملیات گفتم که نظر خداوند بود که پیروز بشویم، الطافش هم به صورت امدادهای غیبی آمد و خیلی مشهود بود. هوای منطقه سومار که گرم بود، از دو روز قبل از عملیات ابری شده بود. یک نم بارانی زد و باعث شد که هوا خنک بشود و بچه ها که توی خط به آب زیادی احتیاج داشتند یک مقدار زیادی نیازشان رفع شد. دوم مسئله بمباران بود که چون نیروها توی آن شیار تجمع کرده بودند؛ اگر هوا آفتابی بود دشمن می توانست بیاید بمباران کند و تلفات زیادی به ما وارد کند که به علت ابری بودن هوا نتوانست.
سومین مسئله مهتاب بود که به علت روشن بودن مهتاب شب چهارده، بعضی ها وحشت داشتند ولی اهمیتی داده نشد و خداوند کمک کرد و همان شب ابرها را فرستاد که باز این ابرها دقیقاً همین طوری که بچه ها می خواستند جایی که نور می خواستند نور بود و جایی که تاریکی می خواستند بشود، ابر جلوی ماه را گرفت و تاریکی برای بچه ها ایجاد کرد. باز مسئله بعدی که در رابطه با بمباران بود، احتمال زدن جاده ها بود، با آن ترافیک زیادی که روی جاده ها بود، باز ابر جلوی بمباران هواپیماها را گرفت که پل ها زده نشود یا ماشینی زده نشود.